Τι πρέπει να γνωρίζεις
Τα αρχικά ΜΚΟ σημαίνουν «Μη Κυβερνητικός Οργανισμός» ενώ πολλοί τους αποδίδουν και το νόημα «Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός». Μη Κυβερνητικοί Οργανισμοί ορίζονται εκείνοι που δημιουργήθηκαν από φυσικά ή νομικά πρόσωπα που λειτουργούν ανεξάρτητα από κάθε κυβέρνηση. Mη Κερδοσκοπικός Οργανισμός ονομάζεται ένα νομικό πρόσωπο, όταν σκοπός της λειτουργίας του δεν είναι η επίτευξη κέρδους, αλλά κάποιος κοινωφελής σκοπός. Η ειδοποιός διαφορά από τα κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα είναι ότι το τυχόν πλεόνασμα (Έσοδα μείον Έξοδα) δε διανέμεται στα μέλη του νομικού προσώπου, στους εταίρους δηλαδή, με μορφή κέρδους ∙ αλλά αντίθετα, το όποιο πλεόνασμα παραμένει στην οργάνωση για να εξυπηρετήσει τους κοινωφελείς σκοπούς της. Κατά τα άλλα οι ΜΚΟ δραστηριοποιούνται οικονομικά ώστε να έχουν τα μέσα για την επίτευξη του κοινωφελούς τους σκοπού (για παράδειγμα η ΚΑΛΛΙΣΤΩ εμπορεύεται διάφορα αναμνηστικά όπως μπλουζάκια, κασετίνες, σακίδια, τσάντες κλπ ). Η ΚΑΛΛΙΣΤΩ είναι και Μη Κυβερνητική και Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση, και πιο συγκεκριμένα η ΚΑΛΛΙΣΤΩ είναι μία Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (ΑΜΚΕ). Μπορείτε να δείτε το καταστατικό της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ εδώ.
Ένα μέρος των στελεχών και των εργαζομένων της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ βρίσκονται στα γραφεία της Θεσσαλονίκης με σκοπό να υποστηρίζουν, κυρίως διοικητικά τους σκοπούς της οργάνωσης (οικονομική διαχείριση, διαχείριση προγραμμάτων, επικοινωνία, εύρεση πόρων, περιβαλλοντική εκπαίδευση και συντονισμός εθελοντών). Με γνώμονα τους βασικούς άξονες δραστηριοποίησης της οργάνωσης και τα τρέχοντα ανά περίοδο έργα, οι περισσότεροι συνεργάτες της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ βρίσκονται εκτός Θεσσαλονίκης, στις περιοχές παρέμβασης.
Το πεδίο δράσης των δύο οργανώσεων είναι παραπλήσιο. Παρόλα αυτά είναι δύο διαφορετικές οργανώσεις με διαφορετικούς στόχους, δομές και δυνατότητες. Συνεργάζονται σε πολλές περιπτώσεις, ενώ και οι δύο οργανώσεις συμμετέχουν στο άτυπο δίκτυο των περιβαλλοντικών οργανώσεων εθνικής εμβέλειας, το οποίο λειτουργεί με σκοπό την ενδυνάμωση των θέσεων των οργανώσεων σε σχέση με κρίσιμα περιβαλλοντικά ζητήματα.
Ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας της οργάνωσης δεν αποκλείει την πρόσληψη και μισθοδοσία εργαζομένων. Στην ΚΑΛΛΙΣΤΩ υπάρχουν εργαζόμενοι ώστε να καταφέρει η οργάνωση να ανταποκριθεί επαρκώς στις ανάγκες υλοποίησης των έργων που αναλαμβάνει αλλά και να έχει μία σταθερή και συνεχή παρουσία, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση μεγάλων, οικουμενικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών προβλημάτων της εποχής μας. Οι εθελοντές της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ είναι βέβαια ένα αναπόσπαστο κομμάτι της οργάνωσης. Χωρίς τη διάθεση για προσφορά αυτών των ανθρώπων, πολλοί από τους στόχους της οργάνωσης δε θα μπορούσαν να είχαν επιτευχθεί. Μοναδικό κριτήριο για την προσφορά εθελοντικής εργασίας στην ΚΑΛΛΙΣΤΩ, είναι η διάθεση και ο χρόνος του κάθε ενδιαφερόμενου.
-83% των εσόδων της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ προέρχονται από θεσμικούς φορείς μέσω της υλοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων (LIFE, INTERREG, κα).
-9% των εσόδων προέρχεται από χορηγίες. Οι χορηγίες αυτές περιλαμβάνουν κυρίως την στήριξη της COSMOTE και της INTERLIFE οι οποίες έχουν αγκαλιάσει το Τμήμα Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης η πρώτη, και το Τμήμα Εθελοντισμού η δεύτερη.
-6% των εσόδων μας προέρχεται από την πώληση αναμνηστικών, τις ετήσιες συνεισφορές των εταίρων και τις συνδρομές μελών.
-2% των εσόδων προέρχεται από δωρεές ιδιωτών.
Αν θέλουμε να μιλήσουμε με ένα σύντομο και ευνόητο τρόπο θα λέγαμε το εξής: «Για κάθε 1 ευρώ από αυτά που ξοδεύει η ΚΑΛΛΙΣΤΩ, τα 83 λεπτά πηγαίνουν στις δράσεις των προγραμμάτων προστασίας της άγριας ζωής».
Πιο συγκεκριμένα:
-82,85% των εξόδων της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ κατευθύνονται στα προγράμματα που υλοποιούνται για την προστασία και την διαχείριση της άγριας ζωής.
-14.93% των εξόδων μας καλύπτουν διοικητικές ανάγκες.
-2,22% των πόρων μας κατευθύνονται σε δραστηριότητες εξεύρεσης πόρων.
Σε όλα τα ευρωπαϊκά έργα που έχει υλοποιήσει κατά το παρελθόν ή υλοποιεί τώρα η ΚΑΛΛΙΣΤΩ, είναι υποχρεωτικός ο έλεγχος από ορκωτό ελεγκτή. Οι δαπάνες για ευρωπαϊκά έργα αντιπροσωπεύουν και το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ (80-90% ετησίως).Επιπλέον από το 2015 η ΚΑΛΛΙΣΤΩ πήρε την δύσκολη απόφαση να καθιερώσει έλεγχο ορκωτών λογιστών για όλες τις οικονομικές της δραστηριότητες. Η απόφαση αυτή ήταν δύσκολη γιατί το κόστος αυτού του ελέγχου είναι μεγάλο, ωστόσο αποφασίσαμε ότι είναι κάτι που αξίζει να επωμιστούμε καθώς έχουμε αρχίσει να εφαρμόζουμε στην πράξη την Χάρτα Αυτοδέσμευσης – Κοινωνικής Ευθύνης και Λογοδοσίας των ΜΚΟ. Οι έλεγχοι των ορκωτών λογιστών θα δημοσιεύονται από εδώ και εμπρός στο site μας εδώ. Επίσης, στοιχεία για τις προηγούμενες οικονομικές περιόδους μπορεί κανείς να βρει εδώ.
Η ΚΑΛΛΙΣΤΩ δεν έχει πάρει ποτέ χρήματα του ελληνικού κράτους. Τα χρήματα που έχει πάρει (και που συνεχίζει να παίρνει), είναι χρήματα που προέρχονται από Ευρωπαϊκά προγράμματα. Τέτοια προγράμματα είναι τα «LIFE», τα «INTERREG», τα «Μonitoring» που γίνονται για συγκεκριμένα είδη ζώων και άλλα.
Για να μπορέσει η ΚΑΛΛΙΣΤΩ να πάρει χρηματοδότηση από ένα οποιοδήποτε Ευρωπαϊκό πρόγραμμα πρέπει να καταθέσει μία πρόταση προς την αρμόδια Αρχή η οποία διαχειρίζεται τους Ευρωπαϊκούς πόρους. Αν η πρόταση που καταθέσει η ΚΑΛΛΙΣΤΩ (και τα βιογραφικά των συνεργατών της) κριθεί καλύτερη από προτάσεις που καταθέτουν άλλες ΜΚΟ από άλλες χώρες της ΕΕ ή και από την Ελλάδα, τότε η ΚΑΛΛΙΣΤΩ γίνεται δικαιούχος της χρηματοδότησης, αλλά η διαδικασία δεν τελειώνει εκεί: Κατά την διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος η ΚΑΛΛΙΣΤΩ (και ενδεχόμενοι συνεργάτες της) υπόκεινται σε ελέγχους από την αρμόδια Αρχή τόσο ως προς την οικονομική διαχείριση (είτε με ελέγχους ορκωτών λογιστών, είτε με άλλες διαδικασίες), όσο και ως προς την υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου. Αν διαπιστωθεί η οποιαδήποτε ασυμφωνία τότε η αρμόδια Αρχή μπορεί να ζητήσει διευκρινίσεις ή διορθωτικές κινήσεις, και αν αυτές δεν γίνουν σε ικανοποιητικό βαθμό τότε όχι μόνο σταματάει η περαιτέρω χρηματοδότηση προς την ΚΑΛΛΙΣΤΩ αλλά η αρμόδια Αρχή ζητάει να επιστραφούν και όσα χρήματα έχουν ξοδευτεί μέχρι εκείνη την στιγμή.
Όλα τα Ευρωπαϊκά έργα που έχουν ολοκληρωθεί με την συμμετοχή της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ έχουν αποδεδειγμένα τηρήσει όλες τις δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει κατά την κατάθεση της αρχικής πρότασης προς τις αρμόδιες Αρχές (συνήθως προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Περιβάλλοντος). Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που η ΚΑΛΛΙΣΤΩ τιμήθηκε την άνοιξη του 2016 με την πρόκρισή της ανάμεσα στους finalist για τα βραβεία NATURA 2000 που αποδίδονται σε συμμετέχοντες σε προγράμματα LIFE.
Φυσικά, σαν ΚΑΛΛΙΣΤΩ, ξέρουμε πολύ καλά ότι τα χρήματα των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων προέρχονται από την φορολογία όλων των Ευρωπαίων πολιτών (και άρα και από τους Έλληνες).Και για αυτό ακριβώς θεωρούμε πολύ μεγάλη τιμή και πολύ μεγάλη ευθύνη κάθε φορά που γινόμαστε το όχημα για να χρησιμοποιηθούν πόροι που προέρχονται από όλους τους Ευρωπαίους πολίτες για την προστασία της Ελληνικής άγριας ζωής και φύσης. Από την ίδρυσή μας, έχουμε επιλέξει ως αποστολή μας την προστασία του περιβάλλοντος ως ένα δημόσιο, συλλογικό, κοινό αγαθό. Με απόλυτη συναίσθηση της σημασίας της αποστολής μας, φροντίζουμε ώστε και το τελευταίο ευρώ που χρησιμοποιούμε να επιστρέφει στο κοινωνικό σύνολο βελτιώνοντας το βιοτικό του επίπεδο.
Το 1992, έπειτα από την υιοθέτηση των δύο σημαντικών Κοινοτικών Οδηγιών 79/209/EEC – Οδηγία για τα Πουλιά και 92/43/EEC – Οδηγία Οικοτόπων), ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο δημιουργήθηκε, με το όνομα LIFE (Κανονισμός EEC 1973). Ο σκοπός του ήταν να συμβάλει στην εφαρμογή και ανάπτυξη στην Ευρώπη των Κοινοτικών πολιτικών στους τομείς του περιβάλλοντος και της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Πρόκειται για το μοναδικό χρηματοδοτικό μέσο που είναι αποκλειστικά αφιερωμένο στην διατήρηση του περιβάλλοντος. 3954 έργα έχουν ήδη υλοποιηθεί στο πλαίσιο τεσσάρων διαφορετικών προγραμμάτων LIFE: Το LIFE I από το 1992 έως το 1995, το LIFE II από το 1995 έως το 2000, το LIFE III από το 2000 έως το 2006, και το LIFE+ από το 2007-2013. Στην περίοδο που διανύουμε τώρα είναι ενεργό το LIFE 2014-2020.
Για όλα τα ευρωπαϊκά έργα, είναι υποχρεωτικός ο έλεγχος από ορκωτό ελεγκτή ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η σωστή διαχείριση των χρημάτων που έρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για σκοπούς προστασίας του περιβάλλοντος.
Η γενικευμένη αμφισβήτηση των ΜΚΟ στην Ελλάδα προήλθε από μία εκτεταμένη κακοδιαχείριση δημόσιου χρήματος από διάφορες ΜΚΟ «βιτρίνα» οι οποίες δεν είχαν να επιδείξουν κανένα συγκεκριμένο έργο, ενώ ο έλεγχος σχετικά με τα αποτελέσματα των δράσεων τους, ήταν ανεπαρκής αν όχι ανύπαρκτος. Αυτή η εικόνα μίας μερίδας των ΜΚΟ στην Ελλάδα, κατέστησε όλες τις ΜΚΟ υπόλογες στα μάτια των πολιτών και τελικά οδήγησε στη γενικευμένη απαξίωσή τους από ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας, αμαυρώνοντας το όνομά τους.
Απάντηση σε σχέση με την παραπάνω εικόνα των κρατικοδίαιτων ΜΚΟ αποτελούν ο έλεγχος, η διαφάνεια και η λογοδοσία με σκοπό την εξυγίανση του χώρου των ΜΚΟ. Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται και η ΚΑΛΛΙΣΤΩ, δημοσιοποιώντας τους οικονομικούς απολογισμούς κάθε έτους (δείτε εδώ) και θέτοντας τη διαφάνεια στην κορυφή της διαχειριστικής της πολιτικής. Επιπλέον από το 2015 η ΚΑΛΛΙΣΤΩ έχει ξεκινήσει την διενέργεια ελέγχου από ορκωτούς λογιστές όλων των οικονομικών της δραστηριοτήτων και την δημοσιοποιεί στο site της (εδώ)
Η ΚΑΛΛΙΣΤΩ προτείνει τη θέσπιση συγκεκριμένων κριτηρίων στην κρατική χρηματοδότηση των ΜΚΟ, ενώ παράλληλα ζητάει τη δημιουργία ενός έγκυρου Εθνικού Μητρώου ΜΚΟ, σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές που θα στηρίζονται σε μηχανισμούς διαφάνειας και ποιότητας, αποκαθιστώντας την αλήθεια για εκείνες τις ΜΚΟ που πραγματικά εργάζονται με σκοπό το δημόσιο συλλογικό συμφέρον, υποκαθιστώντας πολλές φορές την αδυναμία ή και αδιαφορία του κράτους σε ζητήματα που αφορούν την ίδια την ποιότητα της ζωής.
Σε όλα τα ευρωπαϊκά έργα που έχει υλοποιήσει κατά το παρελθόν ή υλοποιεί τώρα η ΚΑΛΛΙΣΤΩ, είναι υποχρεωτικός ο έλεγχος από ορκωτό ελεγκτή. Οι δαπάνες για ευρωπαϊκά έργα αντιπροσωπεύουν και το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ (80-90% ετησίως).Επιπλέον από το 2015 η ΚΑΛΛΙΣΤΩ πήρε την δύσκολη απόφαση να καθιερώσει έλεγχο ορκωτών λογιστών για όλες τις οικονομικές της δραστηριότητες. Η απόφαση αυτή ήταν δύσκολη γιατί το κόστος αυτού του ελέγχου είναι μεγάλο, ωστόσο αποφασίσαμε ότι είναι κάτι που αξίζει να επωμιστούμε καθώς έχουμε αρχίσει να εφαρμόζουμε στην πράξη την Χάρτα Αυτοδέσμευσης – Κοινωνικής Ευθύνης και Λογοδοσίας των ΜΚΟ. Οι έλεγχοι των ορκωτών λογιστών θα δημοσιεύονται από εδώ και εμπρός στο site μας εδώ. Επίσης, στοιχεία για τις προηγούμενες οικονομικές περιόδους μπορεί κανείς να βρει εδώ.